Το Teleoanticipation (τηλεοαντίληψη) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται στην αθλητική φυσιολογία και ψυχολογία, και περιγράφει την ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει αυτόματα την ένταση της προσπάθειας κατά τη διάρκεια της άσκησης, λαμβάνοντας υπόψη τον τελικό στόχο ή τη διάρκεια της προσπάθειας—όπως π.χ. τη γραμμή τερματισμού σε έναν αγώνα.
Πώς λειτουργεί στην πράξη;
Ας πούμε ότι κάνεις έναν αγώνα 10 χιλιομέτρων. Χωρίς να το σκέφτεσαι συνειδητά, το σώμα σου κρατάει λίγο στην αρχή – γιατί ξέρει ότι έχεις δρόμο μπροστά σου. Καθώς πλησιάζεις τα τελευταία 2 χλμ., ξαφνικά νιώθεις ότι “έχεις κι άλλο” να δώσεις. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Είναι ο εγκέφαλός σου που “άφησε εφεδρείες” για το τελείωμα.
Αυτό είναι teleoanticipation: μια φυσική, υποσυνείδητη ικανότητα που έχουν όλοι οι αθλητές – και που καλλιεργείται με εμπειρία και έξυπνη προπόνηση.
Γιατί έχει σημασία;
Σε βοηθάει να ρυθμίζεις σωστά το ρυθμό σου στον αγώνα – χωρίς να «σκάσεις» από την αρχή.
Σε μαθαίνει να ακούς το σώμα σου και να κρατάς ενέργεια για το τέλος.
Είναι η βάση πίσω από την προπονητική αρχή: «τρέξε με το μυαλό, όχι μόνο με τα πόδια».
Πώς το καλλιεργούμε στην προπόνηση;
Με δομημένες προπονήσεις, όπου υπάρχει καθορισμένο “τέλος” (π.χ. 4 x 1.000m), και όπου μαθαίνεις να οικονομείς δυνάμεις στην αρχή και να δίνεις το κάτι παραπάνω στο τέλος. Επίσης, μέσα από αγωνιστικές προσομοιώσεις και ρυθμισμένα τεστ.
Τι να θυμάσαι:
Η ένταση που βάζεις δεν εξαρτάται μόνο από τη φυσική σου κατάσταση, αλλά και από το πώς το μυαλό σου βλέπει την απόσταση μπροστά. Το σώμα σου μπορεί να κάνει περισσότερα απ’ όσα νομίζεις—αρκεί να του δώσεις το σωστό μήνυμα την κατάλληλη στιγμή.
Με άλλα λόγια, μάθε να προγραμματίζεις το τελείωμα από την αρχή.
Αν έχεις παρατηρήσει παρόμοια συναισθήματα σε αγώνες ή τεστ (π.χ. ξαφνικά «άνοιγμα» στο τέλος), μην ανησυχείς—είναι ο εγκέφαλός σου που δουλεύει υπέρ σου!
